İnfertilite, çiftin en az bir yıl boyunca herhangi bir kontraseptif yöntem kullanmadan sistematik cinsel ilgisine rağmen kadının gebe kalamaması olarak bilinir. Aynı zamanda infertilite, çiftler ve toplum için kritik bir sağlık sorunu olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde yaklaşık 1,5-2 milyon çiftin kısır olduğu iddia edilmektedir. Kısırlık teşhisi konulduktan sonra doğal yöntemler ve ilaçlı tedavilerle başarılı sonuçlar elde edemeyen çiftler, tüp bebek tedavisi ile çocuk sahibi olmayı hedefliyor. Tüp bebek tedavisinde başarı oranını önemli ölçüde etkileyen faktörlerin başında beslenme gelmektedir. Memorial Diyarbakır Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümünden Uz. aynen İrem Akpolat tüp bebek tedavisinde beslenmenin önemi ve sorulan sorular hakkında bilgi verdi.
Fazla kilo kısırlık riskini artırıyor
Üreme sağlığı için beslenmenin değeri giderek daha fazla kabul görmektedir. Yaşam tarzı faktörlerinin genel sağlık ve doğurganlık (kısırlık) üzerindeki etkisine dair kanıtlar her geçen gün artmaktadır. İnfertilite ile ilgili olumsuz yaşam tarzı davranışları, doğurganlığı olumsuz etkileyen değişken alışkanlıklar, davranışlar veya durumlardır. Bu faktörler; sigara, alkol tüketimi, obezite, halsizlik, beslenme, egzersiz, çevreye zararlı maddeler/meslek ve gerginlik gibi değiştirilebilir faktörlerdir. Kısırlığın bir diğer nedeni de hormon ve genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) içeren besinlerdir. Hormonlu besinlerde bulunan östrojen hormonu erkeklerde meme büyümesine, cinsel güç kaybına, kadınlarda yumurtlamanın baskılanmasına neden olur. Kadın ve erkek kısırlığında etkili olan yaşam tarzının üreme performansı üzerindeki olumsuz etkilerinin önüne geçebilmek için çiftlerin olumlu sağlık alışkanlıkları edinmeleri değerlidir. Obez kadınlarda sık görülen sorunlar; Adet döngüsü (döngü) bozuklukları, polikistik over sendromu (PKOS), doğurganlık ve cinsel istekte azalma hormonal dengelerdeki değişiklikler sonucunda ortaya çıkar. Doğurganlık çağındaki tüm kadınlar, gebelik öncesi obezite, gebelikte aşırı kilo alımı ve doğum sonrası kilo ile ilişkili maternal ve fetal riskler hakkında eğitim almalıdır.
Tüp bebek tedavisi için ideal kiloda olmak önemlidir
Obezite kadar yaygın olmasa da çok zayıflığın da kısırlığa olumsuz etkileri vardır. Vücut kitle indeksinin altında olan ve düzensiz adet gören (adet kanaması) ya da hiç adet görmeyen kadınlarda kilo artışı ile birlikte döllenme şansının artacağına dikkat edilmelidir. Tüp bebek tedavisi sırasında yeterli ve istikrarlı beslenme, sperm ve yumurta sağlığını iyileştirici etkileri nedeniyle çok değerlidir. Mevsiminde taze meyve ve sebzeler, bitkisel protein kaynakları, tam tahıllar, balık ve tekli doymamış yağları içeren bir diyet modelinin tüp bebek tedavisinin başarısını olumlu yönde etkilediği birçok çalışma tarafından bildirilmiştir. Tüp bebek tedavisinin başarısını artıran faktörlerden biri de ideal kiloda olmaktır. Tedaviye başlamadan önce ideal kiloya ulaşmak için bir diyetisyenden yardım alınabilir. Bilimsel çalışmalar, tüp bebek (IVF) sonrası artan gebelik kaybı oranının kaynağının, obezitenin neden olduğu olağandışı endokrin, metabolik ve inflamatuar uterin ortamla ilgili olduğunu göstermiştir. Obezite arttıkça doğum sırasında ve sonrasında düşük ve anomali riski de artmaktadır.
Bu besinler tüp bebek tedavisinde önerilmektedir.
1. Folik asit ve Omega 3 açısından güçlü besinler, doğurganlık oranlarıyla pozitif bağlantılıdır. Ayrıca doğum kusurlarını ve diğer riskleri azaltarak sağlıklı bir hamileliği destekler. Folik asit, sperm sayısını artırmaya yardımcı olduğu düşünülen erkekler için de değerlidir. Folik asit yönünden güçlü besinler: ıspanak, mercimek, börülce, kuşkonmaz, fasulye, brokoli, avokado, pancar, Brüksel lahanası vb. Vitamin ve mineral yönünden güçlü bir diyet önerilir.
2. D vitamini ve iyot eksikliğini düzeltmek için kan konsantrasyonlarını izlemek ve gerekirse takviye almayı düşünmek hayati önem taşır.
3. Doğru karbonhidrat kaynağını seçmek çok değerlidir. Tam tahıllı ürünler, özellikle kompleks karbonhidratlar, lifler, vitaminler, mineraller, kuru baklagiller açısından güçlü olanlar diyette mutlaka yer almalıdır.
4. Bu dönemde bireyler yeterli protein tüketmeye özen göstermelidir. Protein kaynakları olarak bitkisel olanlara ağırlık verilmelidir. Bitkisel protein kaynakları: Mercimek, kinoa, chia, ceviz vb. Hayvansal proteinlerden tavuk, hindi ve balık tüketimine ağırlık verilebilir. Balığın omega-3 açısından da faydalı etkileri vardır.
Tüp bebek tedavisi sırasında uzak durulması gereken besinler vardır. Trans yağlar (kızarmış gıdalar, işlenmiş gıdalar, unlu mamuller ve margarinlerde bulunur) Fast food,
Şekerle tatlandırılmış ve asitli içecekler, fazla kafein ve şeker ikameleri kullanılmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
